ANDRIOLLÓWKA » Nr 55_ 18.10.2011 » Powiat Andriollego
MIŃSK MAZOWIECKI.
Dnia 18 października 2011 r. (wtorek) w Mazowieckim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli przy ul. Budowlanej 4, począwszy od godz. 8.00, będą miały miejsce eliminacje rejonowe dla powiatów wschodniego Mazowsza do Ogólnopolskiego Konkursu Krasomówczego dla Dzieci i Młodzieży. Uczestnikami zmagań będą uczniowie wszystkich typów szkół. Uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów przygotowują pięciominutowe, a licealiści dziesięciominutowe wystąpienie. Tematem prezentacji może być osoba, miejsce, dzieje miejscowości, historia i legenda związana z regionem.
Wystąpienie krasomówcze to nie recytacja i nie aktorstwo, lecz umiejętność ciekawego prezentowania walorów swojego te-renu i przekonywanie o jego atrakcyjności. To również interesujące mówienie na wybrany temat. Praktyczne wskazówki dotyczące przygotowywania uczniów i przykładowe wystąpienia znajdują się w książce p.t. Ziemia Mińska jakiej nie znamy, która przedstawia także istotę krasomówstwa w kontekście retoryki.
Najlepsi krasomówcy eliminacji rejonowych zostaną zakwalifikowani do etapu wojewódzkiego, a ci z kolei mają szansę wziąć udział w ogólnopolskim finale w Legnicy (szkoły podstawowe i gimnazja) lub Golubiu Dobrzyniu (licealiści). Gościem specjalnym oraz przewodniczącym jury konkursu w Mińsku Mazowieckim będzie aktor Stanisław Górka. Więcej informacji na stronie www.pttk-minsk.com (tel. 609 100 892).
Eliminacje do Ogólnopolskiego Konkursu Krasomówczego dla Dzieci i Młodzieży finansowo wspierają: Starostwo Powiatowe w Mińsku Mazowiecki, Urząd Miasta w Mińsku Mazowieckim, Muzeum Ziemi Mińskiej oraz Fundacja Andriollego.
Joanna Janicka
POWIAT ANDRIOLLEGO.
Od 1871 roku, czyli po powrocie z zesłania za udział w powstaniu styczniowym, życie Elwiro Michała Andriollego (1836-1893) było bezpośrednio związane z Warszawą, a wkrótce z obszarami południowo - wschodniego Mazowsza tj. z ówczesnym powiatem nowomińskim. W 1873 r. w powiecie tym artysta "kupił sobie niebawem kolonijkę zwaną Stasinów, pod Mińskiem Stanisławowskim [Mazowieckim]", a siedem lat później zakupił ziemię i las po obu brzegach rzeki Świder i "zamienił Stasinów na Brzegi" - jak informował Henryk Dobrzycki w 1904 roku.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego (Warszawa,1880-1902) podaje, że powiat miński (urzędowo nowomiński) powstał w 1867 roku "z 22 gmin dawnego stanisławowskiego pow. i 1 gminy (Wiązowna) dawnego pow. warszawskiego. Ma on 2481 mil kw. obszaru. Graniczy od płn. z radzymińskim i węgrowskim, od wsch. z węgrowskim i siedleckim, od płd. z łukowskim i garwolińskim, od zach. zaś z częścią pow. warszawskiego i Wisłą, na przestrzeni od ujścia Świdra pod Otwockiem do Ostrówka, naprzeciwko Góry Kalwaryi.
Przedstawia on wyżynę wznoszącą się stopniowo od brzegów Wisły w kierunku ku wsch. i wsch.-płd. Poziom Wisły pod Karczewem ma 276 stóp wzniesienia. Osada nadbrzeżna >Przewóz Karczewski< wznosi się 350 st., w Miłośnie wzniesienie dochodzi 392 st.; w kierunku ku wschodowi wzniesienie wzrasta w okolicach M.[Mińska], Mrozów, Siennicy dochodząc do 600 st. Wzmaga się ono jeszcze więcej w kierunku ku płd. i dochodzi do 700 st. na płn. od Osiecka w pow. garwolińskim, niedaleko granicy pow. mińskiego.
Cały ten obszar w niedalekiej przeszłości okrywały bory sosnowe, śród których nad brzegami dość licznych rzeczek mieściły się rzadkie i nieludne osady: M.[Mińsk], Kałuszyn, Siennica, Cegłów, Kołbiel, Latowicz, Karczew, zawdzięczające swoją miejską organizacyą próżności dziedziców, nie zaś miejscowym potrzebom.
Pomimo przeprowadzenia dwóch dróg bitych i dwóch linii kolei (terespolskiej i nadwiślańskiej), osady te, z wyjątkiem Kałuszyna, nie mają warunków rozwoju dalszego. Mińsk, Mrozy i Otwock stały się miejscami letniego pobytu dla Warszawian, dzięki zdrowemu położeniu.
Nazwy osad świadczą, iż obszar ten zaludniony został w ostatnich dopiero wiekach przez różnoplemienną ludność, śród której przeważył jednak pierwiastek mazurski.
Główną rzeką powiatu jest Świder, zabierający w powiecie z prawej strony: Piasecznę, Sienniczkę i Mienię; z lewej: Rudnię i wpadający na granicy powiatu pod Otwockiem do Wisły. W północnej części przerzynają powiat: Czarna z Długą i Rządza, uchodzące do Narwi. Rzeczki te odprowadzały obfite wody leśne, lecz przy szybkim wycinaniu lasów w pobliżu obu linii dróg żelaznych, istnienie ich dalsze jest wielce zagrożone.
W 1880 r. powiat posiadał 39,875 mr. lasów prywatnych nieurządzonych, 5,284 mr. lasów urządzonych, 2786 mr. wyciętych lecz nowo obsianych, 11,694 mr. świeżo wyciętych lecz niezadrzewionych, 627 mr. Należących z dawna do włościan, 2,955 mr. oddanych włościanom za serwituty, 924 mr. należących do osad miejskich. Ogółem obszar leśny wynosił ok. 64.000 mr.
Uboga gleba nie sprzyja pomyślnemu rozwojowi rolnictwa, żyto i kartofle stanowią główne produkta rolne. Ogrodnictwo mało rozwinięte; w 1880 r. sady dworskie obejmowały 328 mr., sady włośc. 185 mr., w osadach miejskich 14 mr. Mimo to nie zbywa powiatowi na większych staranniej prowa-dzonych gospodarstwach (Otwock, Stara Wieś, Wielgolas, Mińsk, Kuflew).
Łatwość korzystnego zbytu produktów i dochody z letnich mieszkań, wywołują tworzenie się licznych kolonij i folwarków, zwłaszcza przy liniach obu dróg żelaznych.
Obfite pokłady torfów w Otwocku pozwoliły założyć tam fabrykę przerabiającą takowe na proszek dezinfekcyjny i kilka innych produktów.
Innych zakładów fabrycznych posiadał pow. miński w 1877 r. 12, a w tej liczbie 2 gorzelnie z produk. na 36,000 rs., 2 browary z prod. na 2,000 rs. i 1 garbarnia z prod. na 500 rs. Oprócz tego było 74 młynów i wiatraków z prod. na 158,400 rs. Ogólna cyfra produkcyi dochodzi do 270,000 rs. Zakłady te zatrudniały 140 robotników.
Ludność powiatu wynosiła w 1867 r. 55,022 dusz, a w 1877 r. 74,714, w tem 37,131 męż., 36,583 kob.
O niskim stanie oświaty świadczy mała ilość szkół, których powiat posiadał 1883 r. 16, a mianowicie: w Mińsku, Kałuszynie, Siennicy, Karczewie, Latowiczu, Kołbieli, Cegłowie, Stanisławowie, Wielgolasie, Dębem W., Rudzie, Kuflewie, Wiązownie, Jakubowie, Józefowie, Iwowem.
Pod względem kościelnym pow. miński stanowi dekanat dyec. warszawskiej, składający się z 20-stu parafii: Cegłów, Długa Kościelna, Glinianka, Jakubów, Jeruzal, Kałuszyn, Karczew, Kiczki, Kołbiel, Kuflew, Latowicz, Mińsk, Pustelnik, Siennica z filią w miejscu, Stanisławów i Wiązowna, położone w pow. nowomińskim, Czerwonka zaś, Oleksin, Wierzbno i Wiśniew w węgrowskim powiecie.
Pod względem sądowym posiada sąd pokoju okr. III dla M.[Mińska] i Kałuszyna i dzieli się na 4 okręgi sądów gminnych: Mińsk, Latowicz, Glinianka, Stanisławów.
Pod względem administracyjnym składa się z 2-ch miast: Mińska i Kałuszyna, 5-ciu osad miejskich (Cegłów, Kołbiel, Siennica, Latowicz, Stanisławów) i 16 gmin wiejskich: Cegłów, Chruścice, Dębe W.[Wielkie], Glinianka, Iwowe, Jakubów, Kołbiel, Kuflew, Latowicz, Ładzyń, Łukowiec, Mińsk, Otwock, Siennica, Stanisławów, Wiązowna."
Ściągnij wersję w PDF.
|
