ANDRIOLLÓWKA » Nr 73_ 02.06.2012 » Kolej i Letniska Falenickie
LETNISKA FALENICKIE. Pomysł administracyjnego połączenia w jeden organizm letnisk rozproszonych między Wawrem a Otwockiem pojawił się około 1920 r. Historia gminy Falenica Letnisko ma swój początek w listopadzie 1924 r., gdy weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.10.1924 r. "o utworzeniu gminy wiejskiej Letnisko-Falenica w po-wiecie warszawskim" (data obowiązywania 01.01.1925 r.). W skład gminy włączono wówczas następujące miejscowości:
- z gminy wiejskiej Zagóźdź: Falenica-Wille, Józefów, Emilia-nów, Miedzeszyn-Wille, Zbójna Góra-Radość, Kaczy Dół, Maciorowe Bagno, Laski Osa-dy;
- z gminy wiejskiej Wiązowna: Michalin, Jarosław;
- z gminy wiejskiej Kar-czew: Wille Świderskie;
- z gminy wiejskiej Wawer: Anin.
W nowoutworzonej gmi-nie władzę sprawował wójt oraz Zarząd Gminy, który miał siedzibę w Falenicy-Wille.
W 1935 r. gmina wiejska Letnisko Falenica składała się z 10 sołectw (Anin, Międzyle-sie, Radość, Zbójna Góra, Miedzeszyn, Miedzeszyn Nowy, Falenica, Michalin, Józefów, Świ-der) obejmujących osiedla: Letnisko Anin, Letnisko Falenica, Letnisko Emiljanów, Letnisko Jarosław, Letnisko Józefów, Letnisko Międzylesie, Letnisko Miedzeszyn I, osada Karolew, Letnisko Michalin, Letnisko Miedzeszyn II, Radość-Borków, Letnisko Radość, Świder, Świ-der-Anielin, kolonia Daków, kolonia Zbójna Góra.
KOLEJ. Od 1877 r. Droga Żela-zna Nadwiślańska (Kolej Nadwiślańska) umożliwiała mieszkańcom Warszawy sprawny wy-jazd z miasta na północ i na południowy wschód.
Trzeci odcinek Drogi Żelaznej Nadwi-ślańskiej z Pragi do Łaskarzewa zaczynał się na 121. wiorście, w miejscu skrzyżowania z Koleją Petersburską. Pierwsze przystanki kolejowe na tym odcinku usytuowane były: we wsi Wawer - przystanek Wawer oraz przystanek Jarosław - w osadzie Kolonia Jarosław nad rze-ką Świder w pobliżu folwarku Anielin.
Pierwsza stacja kolejowa trzeciego odcinka po-wstała w leśnym pustkowiu, na terenie dóbr otwockich Zygmunta Kurtza, na pograniczu gruntów folwarku otwockiego i wiązowskiego, w odległości około mili od siedziby właściciela dóbr otwockich w Otwocku Wielkim i nazywano ją Otwock Stacyjny, Otwock Kolejowy lub Otwock Nowy. Stację czwartej klasy wybudowano na 141. wiorście Drogi Żelaznej Nadwi-ślańskiej.
Na odcinku od stacji Wawer do stacji Otwock, czyli na tzw. linii otwockiej wytyczona droga kolejowa przebiegała przez ówczesne miejscowości: Wawer, Zerzeń, Borków, Laski, Miłosna, Wólka Zerzeńska, Miedzeszyn, Błota, Wiązowna oraz Świdry Małe. W pobliżu rzeki Świder przechodziła przez Kolonię Jarosław, a dalej m.in. przez majątki ziemskie Otwock, Glinianka, Radzin i Osieck. Teren pod budowę, podobnie jak na pozostałych odcin-kach, pozyskiwano poprzez odpłatne wywłaszczenie.
Oryginalny opis zdjęcia: "Zdjęcie w Falenicy w mojej wilii w 1904 roku i kawał mego lasu sosnowego. 1-szy jestem ja A. [Aleksander] Niewiarowicz, 2-Seweryna Szletyńska, 3-Moja żona Zofia, 4-Władysława Geret Ciotka, 5-Ludwika Szletyńska (Krzewska), 7-Lenka Geret (Fosterman), 8,9-Konstanty Geret z żoną Felką, Falenica Letnisko, 10 wiorst od Warszawy przy kolei.1904 r., Lipiec" R. Lewandowski "Kronenberg, Andriolli i wilegiatura, czyli podwar-szawskie letniska linii otwockiej", Józefów 2012
WARSZAWSKI WĘZEŁ KOLEJOWY. Dynamicznie rozwijająca się tzw. linia otwocka była uwzględniana w pierwszym projekcie elektryfikacji Warszawskiego Węzła Kolejowego w 1913 r. W roku 1919, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę (1918), powstały plany przebu-dowy wspomnianego węzła z uwzględnieniem budowy nowej czterotorowej linii średnicowej z trzema dworcami: Warszawa Czyste (obecnie Zachodnia), Dworzec Główny i Warszawa Wschodnia. Nową linię średnicową oddano do użytku w 1933 r.
W latach 1933-1936 w ramach przygotowań do elektryfikacji Warszawskiego Węzła Kolejowego na tzw. linii otwoc-kiej wybudowano nowe żelbetowe stacje kolejowe według projektu Kazimierza Centnerszwe-ra: Świder, Józefów, Michalin, Falenica, Miedzeszyn, Radość, Międzylesie, a następnie Wa-wer (1938). Jednocześnie zwiększono ich liczbę - powstały stacje Międzylesie oraz Anin. Sta-cje Radość i Świder otrzymały nowe lokalizacje, a stacja Jarosław przestała funkcjonować. Dnia 15 grudnia 1936 nastąpiło uroczyste otwarcie trakcji elektrycznej na linii kolejowej Otwock-Warszawa-Pruszków, a według Stanisława Plewako (2006): "W pierwszym roku eks-ploatacji elektryczne przewozy na linii otwockiej wykazały przyrost pasażerów przekraczający 100% wobec przeciętnego przyrostu rocznego wynoszącego 7%". Elektryfikacja odcinka War-szawa-Otwock przyczyniła się do dalszego rozwoju letnisk tzw. pasa otwockie-go.
WYDAWNICTWO ŚWIDERMAJER zaprasza 2 czerwca 2012 do Falenicy na artystyczne wydarzenia pt. "Letnisko z artystami. Kierunek Wawer" (www.kierunekwawer.pl) towarzyszące realizacji projektu "Dotknięcie Linii", którego autorem jest Andrzej Rukowicz. Tematyka projektu związana jest z historią i rolą kolei w powstawaniu i rozwoju miejscowo-ści położonych wzdłuż tzw. linii otwockiej. Kulminacyjnym punktem projektu będzie prze-jazd zabytkowego pociągu parowego z Warszawy Gdańskiej do Falenicy (02.06.2012).
Tego samego dnia, w godzinach 11.00 - 18.00 na firmowym stoisku Wydawnictwa Świdermajer przy stacji Warszawa Falenica, będzie można m.in. zakupić książki poświęcone historii i architekturze linii otwockiej, obejrzeć wystawę o współczesnych świdermajerach, a także otrzymać bezpłatnie biuletyny "Andriollówka".
Ściągnij wersję w PDF.
|
