ANDRIOLLÓWKA » Nr 81_ 31.08.2012 » Nieznany ikonostas w Kukarce
JÓZEFÓW – KUKARKA
Kontynuując podróż śladami Elwiro Michała Andriollego, w sierpniu 2012 r. po raz kolejny odwiedziliśmy dawną Kukarkę – obecnie miasto Sowietsk w Rosji. Artysta był w tym miejscu dwukrotnie, w 1869 i w 1870 roku.
Podczas pobytu na zesłaniu w Wiatce (1868–1871), Andriolli znalazł duże wsparcie w osobie przebywającego również na zesłaniu (1863–1883) katolickiego biskupa wileńskiego Adama Stanisława Krasińskiego, którego artysta znał osobiście z Wilna. Biskup Krasiński utrzymywał w Wiatce kontakty z miejscowym wyższym duchowieństwem. Przedstawił Andriollego wiackiemu i słobodskiemu prawosławnemu biskupowi Apollosowi – postaci wpływowej, cieszącej się dużym autorytetem i posiadającym liczne kontakty.
Apollos dowiedziawszy się, że Andriolli jest profesjonalnym artystą, zlecił mu wykonanie malowideł m.in. w cerkwi św. Krzyża przy jego archijerejskim domu. Wkrótce prawosławny biskup został nie tylko opiekunem polskiego malarza w okresie zsyłki, ale także jego największym zleceniodawcą.
W grudniu 1869 r. z błogosławieństwem biskupa Apollosa, a także ze specjalnym pozwoleniem władz na wyjazd, Andriolli pojechał - pod policyjnym dozorem i na własny koszt - do wsi Kukarka położonej w powiecie jarańskim, 140 kilometrów od Wiatki. Nadzorującym płacił „pieniądze porcjowane po jednej kopiejce za wiorstę w obydwie strony” oraz tak zwane „progonnyje diengi” na konie.
Na miejscu artysta obejrzał obiekt i sporządził projekt ikonostasu. Andriolli zawarł kontrakt z jarańskimi kupcami Nosowem i Koszkinem na wykonanie ikon głównego ikonostasu cerkwi Zaśnięcia Bożej Matki w Kukarce. Na deskach dostarczonych przez kupców, artysta zobowiązał się wykonać, „zgodnie z bizantyjskim stylem”, następujące tematy z Ewangelii:
- Zmartwychwstanie Pańskie,
- Ostatnia Wieczerza,
- Wejście do Jeruzalem,
- Wprowadzenie do świątyni Bożej Matki,
- Czterech Ewangelistów,
- Zwiastowanie,
- Narodzenie Chrystusa,
- Narodzenie Bogurodzicy,
- Zaśnięcie Bożej Matki,
- Podwyższenie Życiodajnego Krzyża,
- Anioł z kadzidłem,
- Anioł unoszący się do nieba.
Przebywając w Wiatce, Andriolli przez prawie rok realizował zamówienie. Pod koniec listopada 1870 r. artysta ponownie przybył do Kukarki. Namalował domówione dwie ikony oraz nadzorował ustawienie 16 ikon w ikonostasie.
Biskup Apollos był zadowolony z pracy wykonanej przez Andriollego. Odnotował: „…to rzadkie, bodaj czy nie jedyne, gdy chodzi o wartość artystyczną – malarstwo w całej wiackiej eparchii”.
Robert Lewandowski
Zdjęcia ze zbiorów autora
¦ci±gnij wersję w PDF.
|
